Kolon Güçlendirme

Mevcut kolonun boyuna takviye donatısı yerleştirilerek etrafının gereken donatıyla sarılması mantolama işlemidir.

Bu işlemde yapının tamamen hasar görmesi gerekmez.

Güçlendirme, kolonların üstündeki beton veya diğer malzemelerin sökülmesi işlemiyle başlar. Sonrasında uygun olan karbon fiber kumaş, cam elyaf takviyeli polimer, çelik levha ya da tel örgü gibi tekniklerle süreç ilerler.

Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği esaslarında belirtildiği gibi güçlendirme çalışmaları şunları kapsar:Kolonun betonarme, çelik ya da lifli polimerlerle sarılması,
Kirişin betonarme veya lifli polimerlerle sarılması,
Bölme duvar yapılarının güçlendirilmesi,
Perde duvar eklenmesi,
Taşıyıcı elemana yeni çerçeve eklenmesi,
Temel güçlendirmeleri.
Kolon Güçlendirmenin Amaçları
Kolonlar yapıların ana taşıyıcı elemanlarıdır. Bu sebeple buralardaki hasarlı bir alanın güçlendirilmesi için kolon güçlendirme işlemi uygulanır.  Kolon güçlendirmenin temel amaçları ise şu şekildedir:

Dayanım özelliğini artırma (kesme, eğilme ve eksenel yük)
Süneklik artırma
Rijitlik artırma

Çelik mantolama, betonarme mantolama ve karbon fiber gibi uygulamalar, kolon güçlendirmede kullanılan yöntemlerden birkaçıdır.

Betonarme mantolama işlemi, kolonun eksenel yük, kesme ve moment kapasitesini artırmayı amaçlar.  Güçlendirme işlemlerinin etkili ve başarılı olabilmesi için katlar arası donatıların sürekli olmasına özen gösterilmelidir. Ek donatılar eklenirken, bu donatıların hem mevcut yapıyla hem de yeni betonla uyum içinde çalışmasını garanti altına almak önemlidir. Ayrıca kullanılan yeni malzemelerin mukavemetinin en az mevcut malzemelerle eşit ya da daha yüksek olması gerekmektedir.

Çelik mantolama ise sadece esneklik özelliğini artırmakla kalmaz, aynı zamanda eksenel yük taşıma kapasitesini de iyileştirir.

Söz konusu çelik mantoloma tekniğinde uygulanan adımlardan biri, kolonun dört köşesine de korniyer yerleştirilmesi işlemidir. Ancak korniyerler yeterince sıkıştırılmazsa, çelik manto beklenen yük taşıma kapasitesini karşılayamaz. Eğer çelik manto ile mevcut beton arasında iyi bir kaynaşma sağlanırsa, kolonun kesme kapasitesi önemli ölçüde artar. Ayrıca kolonları güçlendirme kararı alındığında, ana taşıyıcı görevi gören kirişlerin de güçlendirilmesi önem taşımaktadır.

Fiber Takviyeli Polimer (FRP) ile Kolon Güçlendirme
Karbon fiber, en sağlam malzemelerden biridir. Öyle ki çeliğe göre 5 kat daha hafif ve gerilmeye karşı 3 kat daha dirençlidir. Oldukça yumuşak olan liflere, istenen şeklin verilebilmesinin yanı sıra özel reçinesi sayesinde kolaylıkla da kompozit halini alabilirler. Hızlı ve pratik şekilde uygulanır.

Orta ya da hafif hasarlı yapıların kolon tamiratında, korozyona uğramış hasarlı kolonlarda, güçlendirmelerde ve tarihi eserlerin onarımında kullanılabilir. Carbonier’in FRP Teknik Donatı tekstil ürünleri aşağıdaki gibidir:

Karbon Kumaş Donatı Tekstili
Bazalt Donatı Tekstili
Ar Glass Cam Kumaş Donatı Tekstili
Epoksi Reçinesi ile Güçlendirme
Riskli kolon yapılarından dolayı binaların yıkılıp kısa sürede yerine yenilerinin inşa edilmesi her durumda mümkün olmaz ve maliyetli bir sürece neden olur. Epoksi, yapının zarar görmesini engelleyerek çatlak ve yarık gibi problemlerin sorunsuz şekilde kapatılmasına imkân tanır. Tüm bunlardan ötürü kolon güçlendirme epoksi uygulaması son derece kolay bir güçlendirme tekniğidir.

Püskürtme Beton ile Güçlendirme
Birçok iki veya üç katlı binada tercih edilen bir güçlendirme yöntemi püskürtme beton tekniğidir. Bu yöntemle sadece kiriş ve kolonlar değil, tüm duvarlar taşıyıcı hale getirilir. Aynı zamanda yığma binalar için de mükemmel bir çözüm sunar.

Püskürtme betonun uygulaması oldukça basittir. Ardından C 25 – C 40 aralığındaki püskürtme beton, belirlenen kalınlıkta uygulanır, böylece yapı perde beton özelliği kazanır. Kalıp ihtiyacı duyulmadan gerçekleştirilen bu işlem, hem hızlı hem de ekonomik bir çözüm sunar.  Uygulama sonrasındaki işlemler de hızla tamamlanır.

Çelik Şeritlerle Güçlendirme
Kolon güçlendirme uygulamalarında tercih edilen çelik şeritler, oksidatif korozyona karşı üstün bir koruma işlevi sağlar. Ayrıca dayanıklılığı artırarak kolonların kullanım ömrünü uzatır.

Kolon Güçlendirmede Dikkat Edilmesi Gerekenler
Güçlendirme projesinin hazırlanmasından uygulamasına kadar her bir aşama önemli ölçüde deneyim ve bilgi gerektirir.
Yapıdaki riskleri azaltmak için uygulamaların, yapının özellikleri göz önünde bulundurularak bilinçli bir şekilde yapılması gerekir.
Kolonun üzerindeki hasarlı alanların, çekirdek bölümüne kadar kazıma işlemi yapılmalıdır.
Güçlendirme Yöntemlerinin Seçimi
Hazırlanacak olan kolon güçlendirme projeleri, mutlaka güncel deprem yönetmeliği esas alınarak gerçekleştirilmelidir. Binanın yaşı, dayanıklılığı ve kolonların durumu dikkat edilmesi gereken temel kriterlerdir.

Yapısal Değerlendirme ve Analiz
Yapısal değerlendirme süreci binanın incelenmesiyle başlar.

Uygun yönteme karar verilerek işleme başlanarak proje hazırlanır.

Kolon Güçlendirme Ne Kadar Sürer?
Bazı durumlarda evin boşaltılması gerekebileceği gibi bazen de buna gerek kalmadan süreç tamamlanabilir.

Kolon Güçlendirme Maliyetleri ve Faktörleri
Bina kolon güçlendirme fiyatı  yapısal elemanlarına, deprem yüküne, güçlendirme tekniğine ve birçok farklı faktöre göre değişiklik gösterebilir.

Bina yaşı ve projede kullanılan yapı malzemeleri de fiyatı etkileyebilir.